Tiroid bezi nedir?

Tiroid bezi, boynun ön bölümünde, gırtlağın altında yer alan  kelebek şeklinde bir bezdir. Tiroid bezi, kana hormon salgılayan bezlerden biridir ve vücudumuz için çok önemli görevleri vardır.Tiroid bezi tiroksin (T4) ve tiriiyodotironin (T3) isimli  hormonları salgılar. Bu hormonlar, vücudumuzun metabolizma hızını düzenlerler ve vücudumuzun enerji düzeylerini kontrol etmeye yardımcı olurlar.

Tiroid Hastalıkları nelerdir

Tiroid bezi kana hormon salgılayan bir bez olduğundan bu işlevindeki bozukluk çeşitli hastalıklara neden olacaktır. Kana gereğinden fazla hormon salgılanması hipertiroidi, gereğinden az hormon salgılanmasına ise hipotiroidi denir.

Hipotirodi en sık rastlanılan tiroit hastalığıdır. Kadınlarda daha sık görülür, yaşla birlikte görülme sıklığı artar.Hipotiroidinin en sık sebebi Hashimoto tiroiditidir. Bu hastalıkta bağışıklık sisteminiz tiroit bezinize saldırır ve ona zarar vererek yeterli hormon üretmesinin engeller. Hipotiroidi ayrıca esas olarak başka tiroit hastalıklarının tedavisinde kulllanılan  radyoaktif iyot tedavisine bağlı, cerrahi sonucunda ve ayrıca tiroit bezinin gelişmemesine bağlı olarak doğuştan itibaren de görülebilir.

Hipertiroidinin en sık sebebi Graves hastalığıdır. Tiroit bezi büyür ve aşırı hormon üretmeye başlar. Bu hastalık kalıtsal olarak ve bağışıklık sistemine bağlı meydana gelir. Bağışıklık sisteminde tiroit bezine karşı oluşan antikorlar tiroit bezini uyararak normalden fazla hormon üretmesine neden olur. Diğer nedenler arasında aşırı tiroid hormonu alınması ve tiroid iltihabı (tiroidit) sayılabilir. Bunlarla birlikte tiroid bezinin aşırı büyümesi (guatr) ve tiroid bezinde nodüllerin oluşumu da normal olmayan durumlardır.

Guatr

Tiroid Hastalıklarının Belirtileri nelerdir

Hipotiroidisi olan kişilerde halsizlik, çabuk yorulma, dikkat eksikliği, soğuğa dayanıksızlık, cilt kalınlaşması ve kuruluğu, saç ve kaşlarda dökülme, seste kabalaşma, bradikardi (kapl hızının yavaşlaması), hipertansiyon, kabızlık, yüzde ödem, adet bozuklukları görülebilir. Hipertiroidisi olan kişilerde aşırı sinirlilik, uyku bozukluğu, huzursuzluk, dikkat eksikliği, duygusal dengesizlik, saldırgan tavır, el ve ayaklarda titreme, sıcağa tahammülsüzlük, kilo verme, taşikardi (kalp hızının artması), nefes darlığı, saçlarda cansızlaşma ve dökülme, sindirim sistemik problemleri, göz kürelerinde belirginleşme (exoftalmus), kas iskelet sistemi bozuklukları görülebilir. Hipotiroidi  ve hipertiroidi tiroid bezinde büyüme (guatr) ve tiroid nodülleriyle birlikte olabilir ve boyunda şişlikle kendini belli eder bunun yanında tiroid bezi normal çalışsa da tiroid bezinde nodüller olabilir ve boyunda şişlik görülebilir.

Tiroid Hastalığından Şüphelenenler Ne Yapmalıdır?

Tiroid bezi hastalıklarında çok dikkatli olmak gerekir.Basit bir guatrdan kansere varıncaya kadar çeşitli  tiroid hastalıkları mevcuttur.   Yukarıda saydığımız belirtileri olanlar öncelikle bir uzman hekime başvurmalıdır.  Hekim tarafından boyun ve diğer sistem muayenelerinin ardından kan tahlilleri ve şüphe halinde tiroid ultrasonografisi istenir. Yapılan bu tahlil ve tetkikler büyük oranda hastalığın teşhisini  koyacaktır. Bu yöntemlerle tanı konamayan hastalara ek görüntüleme yöntemleri ve tiroid bezinden biyopsi gerekebilir.

Ultrason eşliğinde tiroid iğne biyopsisi

Tedavide Ne Yapılır

Yapılan araştırmalar sonucu hipotiroidi tesbit edilen hastalar da eksiklik için tiroid hormonu yerine koyma tedavisi verilecektir.Hipotiroidinin başka bir tedavisi yoktur ve çoğunlukla ömür boyu ilaç kullanmayı gerektirir.

Hipertiroidi tesbit edilen hastalarda ise aşırı hormon üretimini baskılamaya yönelik ilaçlar verilir. Bu ilaçlara rağmen hormon üretiminde azalma olmazsa radyoaktif iyot uygulanabilir. Tüm bu tedavilere rağmen yanıt alınamazsa son olarak cerrahi tedavi ile tiroid bezi çıkartılır.

Basit guatr tesbit edilen yani sadece tiroid bezi büyümesi olan ve ilave bir tiroid bozukluğu olmayan  hastalarda tiroid çok büyümüşse veya soluk borusuna baskı yapıyorsa, estetik amaçlı ve nefesi rahatlatmak için tiroid bezi cerrahi olarak çıkartılabilir.

Araştırmalarda nodül tesbit edilen hastalara eğer nodüller belli boyutun üzerinde ise biyopsi yapmak gerekir. Biyopsi sonucu kötü huylu veya şüpheli olarak raporlanan  hastalara cerrahi uygulanacaktır. Biyopsi sonucu iyi huylu bulunan hastalar ise belirli aralıklarla çağırılarak ultrasonla nodüllerin takibi yapılır.

Tiroid Cerrahi Kesisi

Öneriler

Tiroid bozukluklarından korunmak için günlük iyot alımımızın yeterli olması gerekir.  Özellikle deniz ürünlerinde yeterli miktarda iyot ihtiva eder.Ülkemizde de günlük kullandığımız sofra tuzunun içine belirli oranlarda iyot konulmaktadır. Sigara tiroid bozukluklarını arttırır bu nedenle sigarayı bırakmak önerilir. Ailesinde tiroid hastalığı olanlar daha dikkatli olmalı herhangi bir belirtide uzman bir hekime başvurmalıdırlar.